Portör Tetkikleri

Gıda ile ilişkili işlerde çalışanların, gıda yolu ile bulaşabilecek hastalıkları taşıyıp taşımadığını tespit etme amacıyla yapılan laboratuvar tetkiklerine Portör Tetkikleri adı verilir. Portör muayenesi veya portör testi, tek bir test olmayıp içinde farklı testleri barındıran bir tetkikler bütünüdür. Yani portör muayenesi olmak için bazı tahlillerin yapılması ve bu tahlillerin hepsinin sonuçlarının temiz çıkması gereklidir.

Portör Tetkikleri Nelerdir?

Gıda işi ile uğraşanlarda ve sıhhi müesseselerde çalışanlarda portör taraması için yapılacak tetkikler şunlardır;

• Gaita kültürü, (Salmonella ve shigella yönünden, en az yılda bir)
• Dışkının mikroskobik incelenmesi ( Entamoeba, histolytica kistleri, giardialamblia kistleri ve helmint yumurtaları yönünden, en az 6 ayda bir)
• Boğaz ve burun kültürü (Staphylococcus aureus yönünden,en az yılda bir)
• Akciğer grafisi ( Tüberküloz yönünden, en az yılda bir)

Ayrıca gıda sektöründe çalışanlarda Hepatit B testide yaptırılmalıdır.

Portör Tetkikleri Kimlere Yapılmalıdır?

Portör taramasının özellikle gıda sektörü çalışanlarına olmak üzere, sıhhi müessese çalışanlarına, temizlik sektörü ve anaokulu-kreş  çalışanlarına yapılması önem arz etmektedir.

İşyerleri Bulaşıcı Hastalıklarla İlgili Hangi Önlemleri Almalıdır?

İşyerlerinde  bulaşıcı hastalıklarla ilgili olarak; yeni işe başlayanlarda işe giriş muayenesi ile birlikte, mevcut çalışanlarda ise periyodik portör taraması  yapılması sağlanmlıdır. Elde edilen tetkik sonuçlarına göre etkili bir surveyans sistemi uygulayarak laboratuarlarda ve kliniklerde tanısı konulup, taşıyıcılık özelliği olan enteropatojenlerle ilgili kaynak ve bulaşma yolları çalışmaları yapılmalıdır. Portör taramasında herhangi bir bulaşı tespit edilenlerin geçici işten uzaklaştırılması veya işyerinde yaptığı işin geçici olarak değiştirilmesi de dahil olmak üzere hastalık yayılımını engelleyecek tedbirler alınmalıdır.

Portör Tetkikleri Nasıl Yapılır?

 Gaita kültürü  Dışkı kültürü, alt sindirim sistemi enfeksiyonlarına neden olan bakterileri tespit eden ve tanımlayan bir testtir . Test, hastalığa neden olan bakteri türlerini (patojenik) ve sindirim sisteminde normal olarak bulunan türleri ( normal flora) ayırt eder . Test, patojenik bakterilerin bir kişinin gastrointestinal semptomlarının (gastroenterit) nedeni olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur.

Temiz bir kaba dışkı örneği alınır. Dışkı örneği idrar veya su ile kontamine (bulaşma) olmamalıdır. Dışkı toplandıktan sonraki iki saat içinde laboratuvara götürülmeli veya koruyucu içeren bir şişeye aktarılmalı ve mümkün olan en kısa sürede laboratuvara alınmalıdır. Bebekler için, bir dışkı örneği genellikle rektumdan bir çubukla alınır.

Boğaz kültürü Boğaz kültürü ile boğazda ve bademciklerde herhangi bir enfeksiyon varlığına bakılır. Test için boğazdan sürüntü örneği alınır ve 18-24 saatlik bir inkübasyon süresince beta hemoliz yapan bakteri üremesi varlığı yokluğu araştırılır.

Boğaz kültürü için pamuklu çubuk kullanılır. Bu çubuk bademcikler ve yutak üzerine sürülerek o bölgeden örnekler alınır. Alınan bu örnekler laboratuvar ortamında uygun besi yerlerinde değerlendirilerek hangi bakterinin ürediğine bakılır.

Burun Kültürü Burunda hastalık yapan mikroorganizmaların varlığı incelenir. Burun kültürü için pamuklu çubuk kullanılır. Pamuklu çubukla burundan alınan sürüntü örneğinin besi yerinde zararlı mikroorganizmaların üreyip üremediği incelenerek tahlil gerçekleştirilir.

Gaita Mikroskopisi Protozoa ve helmintler dahil olmak üzere parazit organizmaların tanımlanması için bir teşhis aracıdır; fekal lökositlerin miktarının belirlenmesi için de yararlıdır. Mikroskopik olarak eritrosit, lökosit ve maya gibi hücrelerin varlığının araştırılması içinde kullanılır.